Toen we, net voor de Paasvakantie, een bezoek brachten aan Barcelona, deden we ook een wandeling door de wijk 'Sants' - die in het verleden en vandaag nog steeds bekend staat voor zijn onafhankelijke burgers waar de overheden vaak last mee heeft. Voor de Burgeroorlog was het één van de centra van de coöperatieve beweging - die uiteraard ten tijde van het franquisme van de kaart geveegd werd.
We passeerden de Lleialtat Santsença, waarvan de renovatie toen nog volop aan de gang was.
Die is nu klaar, en het gebouw werd zopas, tijdens de wijkfeesten (Festa Major de Sants) voor de buurt geopend. Het moet een levendig (alternatief) gemeenschappelijk buurtcentrum worden. Tientallen organisaties - die vroeger in allerhande panden in Sants verspreid waren, vinden nu hier een stek. Tot en met 3 september worden er dagelijks rondleidingen gegeven, om de buurtbewoners te tonen wat dit nieuwe coöperatief buurtcentrum hen te bieden heeft.

Ook de restauratie is het vermelden waard - aan de buitenkant kreeg het gebouw zijn oude glorie terug, maar binnen werd geopteerd voor minimale ingrepen die tal van sporen en lagen zichtbaar laten. maar terzelfdertijd een heel flexibel pand opleverden. Verlichting en klimatisatie werden aangepast, maar het was zeker de bedoeling om de historische gelaagdheid van het gebouw zichtbaar te houden, te laten aanvoelen.

Het is prettig als je dan nadien het pand terug ziet via de lokale televisie van Barcelona, Betevé (24.08.2017)

De Lleialtat Santsença was één van de eerste coöperatieven die in de wijk opgericht werden, als consumentencoöperatieve op 22 oktober 1891. Een aantal arbeiders verenigden zich om samen voedingsmiddelen in te kopen en goedkoop aan de leden door te verkopen.
In 1928 had men genoeg middelen om op de huidige plek een eigen gebouw op te richten, n.o.v.  Archit. Josep Alemany i Juvé.
Tijdens het Franco-regime werd het gebouw geconfisqueerd, en de coöperatieve werd in 1941 terug geopend onder toezicht van de Falange. Twee jaar later werd de Lleialtat opgeslorpt door de ‘Flor de Maig’, die in 1950 ontbonden werd. Nadien werd het pand omgevormd tot een fabriek van ‘torrons’ (Catalaanse nougat), nadien kwam er een feestzaal (de ‘Bahia’) op de eerste verdieping. In 1988 werd dat lokaal door de Ayuntament gesloten. In 2006 werd het een tijdje bezet door de ‘Espai  Alliberat per la Cultura’ en werd aangedrongen op restauratie en herbestemming.
Heel de buurt ging mee in deze eis, er werd sedert een decennium er op aangedrongen dat de Lleialtat Santsença plaats zou bieden voor sociale acties en activiteiten in het kader van zelfbeheer (‘autogestionats’). De Barcelonese overheid legde zich neer bij de eisen van de buurtcomités - de Associació de Veïns i Veïnes en van andere organisaties, die in Sants wel erg actief zijn (daarvan zagen we ook een paar voorbeelden)